ΠΑΣΧΑ ΣΤΗ ΜΑΝΗ

Το ιερό της Αγίας Κυριακής που βρίσκεται πάνω από το ακρωτήριο Τηγάνι (Κάστρο της Μαΐνης) στη Μέσα Μάνη
Δίπορο,Αη Στράτηγος τοιχογραφία που απεικονίζει την Ανάσταση του Λαζάρου
Τοιχογραφία από τον Αη Στράτηγο στο Δίπορο Μάνης που απεικονίζει την είσοδο του Ιησού στα Ιεροσόλυμα την Κυριακή των Βαϊων.
Τοιχογραφία στον μονοκάμαρο Ναό του Αγίου Πέτρου στη Γαρδενίτσα της Μάνης που απεικονίζει την είσοδο του Ιησού στα Ιεροσόλυμα την Κυριακή των Βαϊων.
Τοιχογραφία του Ναού της Επισκοπής στον οικισμό Άγιος Γεώργιος Μέζαπου, που απεικονίζει την είσοδο του Ιησού στα Ιεροσόλυμα.
ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ
Η Μεγάλη Δευτέρα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ιωσήφ, του γιου του ΙΑΚΩΒ, που αναφέρεται στη Παλαιά Διαθήκη και στην άκαρπη συκιά, που την καταράστηκε ο Χριστός και ξεράθηκε μ’ ένα Του λόγο. Το απόγευμα προς βράδυ της Κυριακής των Βαΐων, της Μεγάλης Δευτέρας και της Μεγάλης Τρίτης ψάλλεται η Ακολουθία του Νυμφίου και ο Όρθρος της επόμενης μέρας και το Μεγάλο Απόδειπνο λίγο νωρίτερα τις πρώτες απογευματινές ώρες, ενώ τα πρωινά η προηγιασμένη Θεία Λειτουργία. Τα τροπάρια που ψέλνονται είναι το του Νυμφίου Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται και το Τὸν Νυμφῶνὰ σου βλέπω.
Ο Βυθισμός του Ιωσήφ εν λάκκω και η προς Ισμαηλίτας Απόδοσις (1677-1682, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης)
ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ (Η ξηρανθείσα συκή)
Η Μεγάλη Δευτέρα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ιωσήφ, του γιου του ΙΑΚΩΒ, που αναφέρεται στη Παλαιά Διαθήκη και στην άκαρπη συκιά, που την καταράστηκε ο Χριστός και ξεράθηκε μ’ ένα Του λόγο.
ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΙΤΗ
Η Μεγάλη Τρίτη είναι αφιερωμένη στην παραβολή των Δέκα Παρθένων. Η παραβολή αυτή συμβολίζει την πίστη και την προνοητικότητα. https://www.youtube.com/watch?v=kyuAHmJ3GT4
ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΙΤΗ (Τροπάριο της Κασσιανής)
https://www.youtube.com/watch?v=o6FZfbZY7SA
Εκκλησιαστική υμνογράφος και μοναχή, γνωστή από το δημοφιλές τροπάριο «Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίας περιπεσούσα γυνή» (Τροπάριο της Κασσιανής), που ψάλλεται κάθε Μεγάλη Τρίτη το βράδυ στις εκκλησίες και συγκινεί τους πιστούς με τη συναισθηματική του φόρτιση. Απαντάται και ως Εικασία, Ικασία, Κασσία και Κασιανή. Η Οσία Κασσιανή είναι πολιούχος της νήσου Κάσου και η μνήμη της εορτάζεται στις 7 Σεπτεμβρίου.

Η Κασσιανή γεννήθηκε γύρω στο 810 π.Χ. στην Κωνσταντινούπολη και καταγόταν από πλούσια οικογένεια. H ζωή της συνδέθηκε με θρύλους και παραδόσεις γύρω από τη σχέση της με τον αυτοκράτορα Θεόφιλο (813-842).

Σύμφωνα με τους βυζαντινούς χρονικογράφους Συμεών Μάγιστρο, Ιωάννη Ζωναρά και Λέοντα Γραμματικό, η Ευφροσύνη, μητέρα του νεαρού αυτοκράτορα Θεόφιλου, ακολουθώντας την οικογενειακή παράδοση για την εκλογή νύφης, προσκάλεσε το 830 μ.Χ. στην Αυλή τις ωραιότερες και επιφανέστερες κόρες της αυτοκρατορίας. Δώδεκα «κάλλιστοι παρθέναι» ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση και πήγαν στο Παλάτι. Η Ευφροσύνη, αφού τις δεξιώθηκε, διαμήνυσε στο Θεόφιλο να προσέλθει και να δώσει το χρυσό μήλο σ' εκείνη που θα επέλεγε για σύζυγό του.

Ο νεαρός αυτοκράτορας θαμπώθηκε από την ομορφιά της Κασσιανής και θέλοντας να δοκιμάσει την ευφυΐα της τη ρώτησε: «Ως άρα δια γυναικός ερρύη τα φαύλα» («Από τη γυναίκα ξεκινούν τα κακά πράγματα», υπονοώντας την Εύα). Η Κασσιανή έδωσε δείγματα του πνεύματός της, ανταπαντώντας «Αλλά και δια γυναικός πηγάζει τα κρείττω» («Και από τη γυναίκα πηγάζουν τα καλύτερα, τα ευγενέστερα», υπονοώντας την Παναγία). Αυτό ήταν! Ο Θεόφιλος, είτε γιατί η απάντηση του φάνηκε αναιδής, είτε γιατί η ευφυΐα της γυναίκας τον τρόμαξε, δεν άκουσε την καρδιά του και έδωσε το χρυσό μήλο στην ωραία, αλλά σεμνή Θεοδώρα.

Η Κασσιανή, μετά την απόρριψή της από τον αυτοκράτορα, έγινε μοναχή και αφιερώθηκε στη λατρεία του Θεού και την ποίηση. Πέθανε γύρω στο 865.

Το υμνογραφικό έργο της Κασσιανής δεν είναι πλούσιο, αλλά διακρίνεται για το ύφος και την πρωτοτυπία του. Εκτός από το τροπάριο που την έκανε διάσημη συνέθεσε τους τέσσερεις πρώτους ειρμούς του Κανόνα του Μεγάλου Σαββάτου «Άφρων γηραλέε» και το πρώτο δοξαστικό του εσπερινού των Χριστουγέννων «Αυγούστου μοναρχήσαντος επί της γης». Έγραψε, επίσης, γνωμικά και επιγράμματα σε ιαμβικό μέτρο.
http://www.sansimera.gr/biographies/815


ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΙΤΗ ( η παραβολή των ταλάντων)
https://www.youtube.com/watch?v=amntL1no3PQ
Με την παραβολή των ταλάντων ο Κύριος θέλει να μας παρουσιάσει τα δώρα και τα χαρίσματα, που ο Θεός έχει δώσει στον άνθρωπο. Ο καθένας, πρέπει να καλλιεργήσει και να
αναδείξει τα χαρίσματα του. Δηλαδή, να προσφέρει με πολλή αγάπη τις υπηρεσίες του στους συνανθρώπους του. Έτσι θα είναι έτοιμος να υποδεχτεί στην καρδιά του την αγάπη
ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ (Της αλειψάσης τον Κύριον μύρω)
Η Μεγάλη Τετάρτη είναι αφιερωμένη στη μνήμη της αμαρτωλής γυναίκας που μετανόησε, πίστεψε στο Χριστό και άλειψε τα πόδια του με μύρο. Το πρωί της Μεγάλης Τετάρτης τελείται η προηγιασμένη Θεία Λειτουργία και το απόγευμα γίνεται η Ακολουθία του Ευχελαίου και η τελετή του Νιπτήρος
ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ (Της αλειψάσης τον Κύριον μύρω)
Η Μεγάλη Τετάρτη είναι αφιερωμένη στη μνήμη της αμαρτωλής γυναίκας που μετανόησε, πίστεψε στο Χριστό και άλειψε τα πόδια του με μύρο. Το πρωί της Μεγάλης Τετάρτης τελείται η προηγιασμένη Θεία Λειτουργία και το απόγευμα γίνεται η Ακολουθία του Ευχελαίου και η τελετή του Νιπτήρος.
ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ
Μεγάλη Πέμπτη είναι αφιερωμένη στο Μυστικό Δείπνο, στην προσευχή στην Γεσθημανή, στην προδοσία του Ιούδα, στη σύλληψη του Ιησού, στην ανάκριση από τον Άννα, στην Άρνηση του Πέτρου και στην καταδίκη του Χριστού από τον Καϊάφα. (Δίπορο, Αη Στράτηγος, τοιχογραφία που απεικονίζει τον Ιησού να πλένει τα πόδια των μαθητών)
ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ
Μεγάλη Πέμπτη είναι αφιερωμένη στο Μυστικό Δείπνο, στην προσευχή στην Γεσθημανή, στην προδοσία του Ιούδα, στη σύλληψη του Ιησού, στην ανάκριση από τον Άννα, στην Άρνηση του Πέτρου και στην καταδίκη του Χριστού από τον Καϊάφα. (Δίπορο, Αη Στράτηγος, τοιχογραφία που απεικονίζει το Μυστικό Δείπνο)
ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ
ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΑ ΤΡΙΣΑΚΙΑ ΤΟΥ ΤΣΟΠΑΚΑ ΠΟΥ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΔΟΣΙΑ Κ ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΔΕΙΠΝΟ.

ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ
ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΑ ΤΡΙΣΑΚΙΑ ΣΤΟΝ ΤΣΟΠΑΚΑ ΠΟΥ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΔΟΣΙΑ Κ ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΔΕΙΠΝΟ.
ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ
ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΟ ΝΑΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΠΟΥ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΔΟΣΙΑ ΤΟΥ ΙΟΥΔΑ
ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ
ΑΡΕΟΠΟΛΗ ΑΗ ΓΙΑΝΝΗΣ (αρχές 18ου αι.) ΤΩΝ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΑΙΩΝ. ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ (1746 και 1868) ΠΟΥ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΕΙ ΤΟΝ ΙΗΣΟΥ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΠΙΛΑΤΟΥ.

ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ
ΑΡΕΟΠΟΛΗ ΑΗ ΓΙΑΝΝΗΣ (αρχές 18ου αι.) ΤΩΝ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΑΙΩΝ. ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ (1746 και 1868) ΠΟΥ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΕΙ ΤΟΝ ΙΗΣΟΥ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΠΙΛΑΤΟΥ. ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΜΠΑΙΓΜΟ.
Mεγάλη Πέμπτη, σήμερον κρεμάται επί ξύλου…
https://www.youtube.com/watch?v=qn_ydbapAe8
Μεγάλη Πέμπτη: Τα γεγονότα της Μ. Πέμπτης είναι κατά σειρά τα εξής: 1. Ο Ιερός Νιπτήρας, δηλ. το πλύσιμο των ποδιών των Αποστόλων από τον ίδιο τον Κύριο. 2. Ο Μυστικός Δείπνος, δηλ. η παράδοση του μυστηρίου της Θ. Ευχαριστίας από το Χριστό. 3. Η «υπερφυής προσευχή», δηλ. η αγωνιώδης προσευχή του Κυρίου στη Γεσθημανή πριν τη σύλληψή Του. 4. Η προδοσία του Ιούδα, δηλ. η παράδοση του Κυρίου στους Ιουδαίους με φίλημα και η σύλληψή Του.
Η ΑΠΟΚΑΘΗΛΩΣΗ ΣΤΟ ΝΑΟ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΑ ΣΤΗΝ ΚΕΛΕΦΑ



ΤΟ ΜΟΙΡΟΛΟΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ – ΣΗΜΕΡΑ ΜΑΥΡΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ

Σήμερο μαῦρος Οὐρανός, σήμερο μαύρη μέρα,
σήμερο ὅλοι θλίβονται καὶ τὰ βουνὰ λυποῦνται.
Σήμερο ἔβαλαν βουλὴ οἱ ἄνομοι Ὁβραῖοι,
οἱ ἄνομοι καὶ τὰ σκυλιὰ κι οἱ τρισκαταραμένοι
γιὰ νὰ σταυρώσουν τὸ Χριστό, τὸν πρῶτον Βασιλέα.

Ὁ Κύριος ἠθέλησε νὰ μπεῖ σὲ περιβόλι
νὰ λάβῃ δεῖπνον μυστικόν, νὰ μεταλάβουν ὅλοι.
Κι᾿ ἡ Παναγιὰ ἡ Δέσποινα καθόταν μοναχή της,
τὰς προσευχάς της ἔκανε γιὰ τὸ μονογενῆ της.
Φωνὴ τῆς ἦρθ᾿ ἐξ Οὐρανοῦ ἀπ᾿ Ἀρχαγγέλου στόμα:
-Φτάνουν κυρά μου οἱ προσευχές, φτάνουν κι᾿ οἱ μετάνοιες,
τὸ γυιό σου τὸν ἐπιάσανε καὶ στὸ φονιὰ τὸν πᾶνε
καὶ στοῦ Πιλάτου τὴν αὐλή, ἐκεῖ τὸν τὸν τυραννᾶνε.

-Χαλκιᾶ-χαλκιᾶ, φτιάσε καρφιά, φτιάσε τρία περόνια.
Καὶ κεῖνος ὁ παράνομος βαρεῖ καὶ φτάχνει πέντε.
-Σὺ Φαραέ, ποὺ τὰ ᾿φτιασες πρέπει νὰ μᾶς διδάξεις.
-Βάλε τὰ δύο στὰ χέρια του καὶ τ᾿ ἄλλα δύο στὰ πόδια,
τὸ πέμπτο τὸ φαρμακερὸ βάλε το στὴν καρδιά του,
νὰ στάξει αἷμα καὶ νερὸ νὰ λιγωθεῖ ἡ καρδιά του.
-Ἄντε μωρὲ ἀτσίγγανε, στάχτη νὰ μὴ ποτάξῃς,
μηδὲ διπλὸ πουκάμισο στὴ ράχη σου μὴ βάλῃς.

Κι᾿ ἡ Παναγιὰ σὰν τἄκουσε ἔπεσε καὶ λιγώθη,
σταμνὶ νερὸ τῆς ρίξανε, τρία κανάτια μόσχο
γιὰ νὰ τῆς ἔρθ᾿ ὁ λογισμός, γιὰ νὰ τῆς ἔρθ᾿ ὁ νοῦς της.
Κι᾿ ὅταν τῆς ἠρθ᾿ ὁ λογισμός, κι᾿ ὅταν τῆς ἠρθ᾿ ὁ νοῦς της,
ζητᾶ μαχαίρι νὰ σφαγῇ, ζητᾶ φωτιὰ νὰ πέσῃ,
ζητᾶ γκρεμὸ νὰ γκρεμιστεῖ γιὰ τὸ μονογενῆ της.
-Μὴν σφάζεσαι, Μανούλα μου, δὲν σφάζονται οἱ μανάδες
Μὴν καίγεσαι, Μανούλα μου, δὲν καίγονται οἱ μανάδες.
Λάβε, κυρά μ᾿ ὑπομονή, λάβε, κυρά μ᾿ ἀνέση.
-Καὶ πῶς νὰ λάβω ὑπομονὴ καὶ πῶς νὰ λάβω ἀνέση,
ποῦ ἔχω γυιὸ μονογενῆ καὶ κεῖνον Σταυρωμένον.

Κι᾿ ἡ Μάρθα κι᾿ ἡ Μαγδαληνὴ καὶ τοῦ Λαζάρου ἡ μάνα
καὶ τοῦ Ἰακώβου ἡ ἀδερφή, κι᾿ οἱ τέσσερες ἀντάμα,
ἐπῆραν τὸ στρατὶ-στρατί, στρατὶ τὸ μονοπάτι
καὶ τὸ στρατὶ τοὺς ἔβγαλε μές του ληστῆ τὴν πόρτα.
-Ἄνοιξε πόρτα τοῦ ληστῆ καὶ πόρτα τοῦ Πιλάτου.
Κι᾿ ἡ πόρτα ἀπὸ τὸ φόβο της ἀνοίγει μοναχή της.
Τηράει δεξιά, τηράει ζερβά, κανέναν δὲν γνωρίζει,
τηράει δεξιώτερα βλέπει τὸν Ἅη-Γιάννη,
Ἅγιε μου Γιάννη νεαρὲ καὶ μαθητὰ τοῦ γυιοῦ μου,
μὴν εἶδες τὸν ὑγιόκα μου καὶ τὸν διδάσκαλόν σου;
-Δὲν ἔχω στόμα νὰ σοῦ πῶ, γλώσσα νὰ σοῦ μιλήσω,
δὲν ἔχω χεροπάλαμα γιὰ νὰ σοῦ τόνε δείξω.
Βλέπεις Ἐκεῖνον τὸ γυμνό, τὸν παραπονεμένο,
ὁποὺ φορεῖ πουκάμισο στὸ αἷμα βουτηγμένο,
ὁποὺ φορεῖ στὴν κεφαλὴ ἀγκάθινο στεφάνι;
Αὐτὸς εἶναι ὁ γυιόκας σου καὶ μὲ διδάσκαλός μου!

Κι᾿ ἡ Παναγιὰ πλησίασε γλυκὰ τὸν ἀγκαλιάζει.
-Δὲ μοῦ μιλᾶς παιδάκι μου, δὲ μοῦ μιλᾶς παιδί μου;
-Τί νὰ σοῦ πῶ, Μανούλα μου, ποὺ διάφορο δὲν ἔχεις·
μόνο τὸ μέγα-Σάββατο κατὰ τὸ μεσονύχτι,
ποὺ θὰ λαλήσει ὁ πετεινὸς καὶ σημάνουν οἱ καμπάνες,
τότε καὶ σύ, Μανούλα μου, θἄχης χαρὰ μεγάλη!
Σημαίνει ὁ Θεός, σημαίνει ἡ γῆ, σημαίνουν τὰ Οὐράνια,
σημαίνει κι᾿ ἡ Ἁγιὰ-Σοφιὰ μὲ τὶς πολλὲς καμπάνες.
Ὅποιος τ᾿ ἀκούει σώζεται κι᾿ ὅποιος τὸ λέει ἁγιάζει,
κι᾿ ὅποιος τὸ καλοφουγκραστῇ, Παράδεισο θὰ λάβει,
Παράδεισο καὶ λίβανο ἀπ᾿ τὸν Ἅγιο Τάφο.

Τὸ εὐρύτατα διαδεδομένο σ᾿ ὅλο τὸν ἑλληνικὸ χῶρο Μοιρολόϊ, ἢ Καταλόϊ τῆς Παναγιᾶς εἶναι ἕνα μεσαιωνικὸ μακροσκελὲς ὁμοιοκατάληκτο στιχούργημα λόγιας προέλευσης, ἀλλὰ ἐντυπωσιακὰ πλατιᾶς λαϊκῆς ἀποδοχῆς. 

Ἐπηρεασμένο ἀπὸ τὶς σχετικὲς περικοπὲς τῶν Εὐαγγελίων καὶ τὴν ὑμνογραφία τῆς Ἐκκλησίας ἀποτελεῖ ἕναν ἀνθρωποκεντρικὸ ἀφηγηματικὸ θρῆνο γιὰ τὴ μαρτυρικὴ πορεία τοῦ Χριστοῦ πρὸς τὸν σταυρικὸ θάνατό Του, ἰδωμένη μέσα ἀπὸ τὰ μάτια καὶ τὰ συναισθήματα τῆς τραγικῆς του μάνας. 

Τραγουδισμένο ἀπὸ τὶς γυναῖκες γύρω ἀπὸ τὸν «τάφο» τοῦ Χριστοῦ, κατὰ τὸ ἦθος καὶ τὸ ὕφος τῶν οἰκείων τους κοσμικῶν μοιρολογιῶν, ἐκφράζει τὴ συμπόνοια, τὴν ταύτισή τους μὲ τὴ μητρική, ἀνθρώπινη πλευρὰ τῆς Παναγιᾶς. Ὡστόσο ὁ τρόπος τῆς τελετουργικῆς του ἐπιτέλεσης ἀποκαλύπτει τὶς προχριστιανικὲς ρίζες τοῦ ἐθίμου. 

Ἂν καὶ ὑπάρχουν κατὰ τόπους διαφορές, σὲ ἐπὶ μέρους στοιχεῖα τοῦ τραγουδιοῦ ἢ στὴ μελωδική του ἐκφορά, ἡ δομὴ καὶ ἡ φόρμα τοῦ Μοιρολογιοῦ καθὼς καὶ ἡ λειτουργία του παρουσιάζουν ἐντυπωσιακὲς ὁμοιότητες ἀπὸ τὴν Κάτω Ἰταλία μέχρι τὸν Πόντο καὶ τὴν Κύπρο. Ἡ συνέχεια τῆς ἀφηγηματικῆς ροῆς, ὅπως προκύπτει μέσα ἀπὸ τὴν ἀλληλοδιαδοχὴ τῶν ἀποσπασμάτων διαφορετικῆς προέλευσης, τὸ καθιστᾷ ἐμφανές.


ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
Η Μεγάλη Παρασκευή είναι αφιερωμένη στα Άγια Πάθη και στη Σταύρωση. Γίνεται η περιφορά του επιταφίου. Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής αποτελεί την κορύφωση του Θείου Δράματος με την Ακολουθία των Μεγάλων Ωρών και τον Εσπερινό της Αποκαθήλωσης όπου ο ιερέας κατεβάζει τον Εσταυρωμένο από τον Σταυρό και τον τυλίγει σε καθαρό σεντόνι ενώ από αργά το βράδυ έχει ετοιμαστεί ο Ιερός Επιτάφιος έτσι ώστε να τοποθετηθεί το Άγιο Σώμα του Κυρίου και το βράδυ οι πιστοί παρακολουθούν με κατάνυξη τον όρθρο του Μεγάλου Σαββάτου και την Ακολουθία του Επιταφίου και ψάλλονται τα Εγκώμια σε τρεις στάσεις: Ἡ ζωὴ ἐν τάφῳ α’ στάση, Ἄξιόν ἐστί β’ στάση, και Αἱ γενεαὶ πᾶσαι γ’ στάση μετά τα οποία και πραγματοποιείται η περιφορά του Επιταφίου στους δρόμους της πόλης ή του χωριού. Είναι η κορύφωση του θείου δράματος.
(H εκκλησία του Αγίου Νικολάου (13ος – 14ος αιώνας) μεταξύ Καλλιανέϊκων και Δολών.
ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΤΟ ΠΡΟΑΣΤΙΟ
ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΣΤΟΝ ΑΓ.ΚΩΝ/ΝΟ ΣΤΙΣ ΘΑΛΑΜΕΣ
ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΤΡΙΔΑ ΣΤΟ ΠΡΟΑΣΤΙΟ

Μεγάλη Παρασκευή:  Η Εκκλησία θυμίζει και βιώνει την πορεία του Ιησού προς τον Σταυρό και τον θάνατο, την ταφή του και, εν τέλει, την πλήρη επικράτηση του κακού επί του καλού, μέχρι το δεύτερο να θριαμβεύσει ξανά με την Ανάσταση.
Τα 12 Ευαγγέλια που διαβάζονται την Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ και τα 5 την Μεγάλη Παρασκευή το πρωί μας παρουσιάζουν τα δραματικά γεγονότα από όλους τους Ευαγγελιστές.
Με τον τρόπο αυτό ζούμε την προδοσία και τη σύλληψη, την ανάκριση και τους εξευτελισμούς, την θανατική καταδίκη από τους Αρχιερείς και τον Πιλάτο, την άρνηση και τη μετάνοια του Πέτρου, την πορεία προς το Γολγοθά, τη Σταύρωση, το Θάνατο, την Αποκαθήλωση, την ταφή και τη σφράγιση του μνημείου.
Σύμφωνα με τις ευαγγελικές περικοπές, ο Ιησούς σταυρώθηκε στις 9 το πρωί. Το μαρτύριό του κράτησε 6 ώρες, ώσπου, στις 3 το μεσημέρι, παρέδωσε το πνεύμα λέγοντας «τετέλεσται».
Κατά την δύση του ηλίου, ο Ιωσήφ από Αριμαθείας και ο Νικόδημος -και οι δύο κρυφοί μαθητές του Ιησού- αποκαθηλώνουν το Σώμα, το αρωματίζουν, το τυλίγουν σε καθαρό σεντόνι, το θάβουν σε καινούργιο τάφο και τον σφραγίζουν με μεγάλο λίθο.
Τη Μεγάλη Παρασκευή το πρωί διαβάζονται οι Ώρες στη θέση της Θείας Λειτουργίας, το μεσημέρι γίνεται η Αποκαθήλωση και το βράδυ βγαίνει στο κέντρο των ναών ο επιτάφιος και διαβάζονται τα Εγκώμια, ενώ ακολουθεί η περιφορά.
«Η ζωή εν τάφω κατετέθης, Χριστέ, και Αγγέλων στρατιαί εξεπλήττοντο, συγκατάβασιν δοξάζουσαι την σην», ακούμε στους ψαλμούς.
ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΣΤΟΝ ΑΓ.ΓΕΩΡΓΙΟ ΚΟΙΤΑΣ  ΤΟΥ 12ου ΑΙΩΝΑ
ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΔΡΟΣΟΠΗΓΗΣ
ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ (ΜΑΡΟΥΛΑΙΝΑΣ)
ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ
ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΦΙΛΙΑΤΡΟΥ ΛΑΓΚΑΔΑΣ
ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΣΤΗ ΔΙΔΥΜΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ (ΑΓ.ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΑΙ ΣΠΥΡΙΔΩΝ) ΣΤΟ ΠΡΟΑΣΤΙΟ
Η ΠΡΟΔΟΣΙΑ, ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΑ ΤΡΙΣΑΚΙΑ ΤΟΥ ΤΣΟΠΑΚΑ
ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΠΕΙΡΑΣ
ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ.. ΠΥΡΓΟΣ ΔΙΡΟΥ ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ φωτο ΜΑΝΗ ΜΑΝΑ

ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΔΗΜΗΤΡΙΟ, ΣΤΟΝ ΠΥΡΓΟ ΔΙΡΟΥ (φωτο Πέτρος Αθανασάκος)
ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ (Αγιος Χαράλαμπος, Πιόντες)
ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ (ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ ΣΤΟ ΓΥΘΕΙΟ)
ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ (ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΓΕΩΡΓΙΟ ΣΤΟ ΓΥΘΕΙΟ)
ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ (ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΝΙΚΟΛΑΟ ΣΤΟ ΓΥΘΕΙΟ)
ΓΕΡΟΛΙΜΕΝΑΣ (ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΣΤΟΝ ΑΓ.ΝΙΚΟΛΑΟ) φωτο Πέτρος Αθανασάκος
ΓΕΡΟΛΙΜΕΝΑΣ (ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΣΤΟΝ ΑΓ.ΝΙΚΟΛΑΟ) φωτο Πέτρος Αθανασάκος
ΓΕΡΟΛΙΜΕΝΑΣ (ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΣΤΟΝ ΑΓ.ΝΙΚΟΛΑΟ) φωτο Πέτρος Αθανασάκος
ΤΣΟΠΑΚΑΣ, ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΝΙΚΟΛΑΟ (φωτο Art K Pictures)
ΤΣΟΠΑΚΑΣ, ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΝΙΚΟΛΑΟ (φωτο Art K Pictures)
ΤΣΟΠΑΚΑΣ, ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΝΙΚΟΛΑΟ (φωτο Art K Pictures)
ΚΑΣΤΑΝΙΑ, ΑΓΙΟΣ ΠΕΤΡΟΣ, Η ΑΠΟΚΑΘΗΛΩΣΗ
ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ ΝΑΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ, Η ΑΠΟΚΑΘΗΛΩΣΗ
ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΣΤΟ ΝΑΟ ΤΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΝΙΚΟΒΟΥ ΣΤΟ ΕΞΩΧΩΡΙ (φωτο Νώντας Σκοπετέας από ομάδα Exohori)
ΚΟΚΚΙΝΑ ΛΟΥΡΙΑ, ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ 2.5.2016
ΚΟΚΚΙΝΑ ΛΟΥΡΙΑ, ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ 2.5.2016
ΜΕΛΙΣΣΑ, ΑΝΑΣΤΑΣΗ 2016
ΜΕΛΙΣΣΑ ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ 2016

Ο Εσπερινός της Αποκαθηλώσεως στο Γύθειο
 Ι.Ν. Αγ. Τριάδος Γυθείου/ Δερδελάκου Ευγενία
Πάσχα 2016, Ανάσταση στα Κόκκινα Λουριά





Προσθήκη λεζάντας




Πάσχα στην Πλούμιτσα , με τον παπά-Γιώργη Μπλάθρα, φωτο Νικηφόρος Βρεττάκος [Nikiforos Vrettakos]

 Το  αρνί στη σούβλα και τα κόκκινα αυγά



Το ψητό αρνί, τα κόκκινα αυγά και οι γαλατόπιττες είναι τα τρία απαραίτητα εδέσματα της λαμπρής, παμπάλαια καθιερωμένα.

Πρωί - πρωί μόλις βγει ο ήλιος της Λαμπρής, αρχίζει στα χωριά το ψήσιμο του αρνιού στη σούβλα. Ανάβουν έξω από το σπίτι τη φωτιά με κληματόβεργες, που κάνουν το σφαχτό πιο νόστιμο. «Το ψήσιμο είναι τέχνη», λένε οι τσομπάνηδές μας. Αναλαμβάνει λοιπόν ο πιο έμπειρος του σπιτιού. Αρχίζει το γύρισμα της ξύλινης σούβλας σιγά - σιγά, κι' όχι πολύ κοντά στη φωτιά, για να μην «πάρει», να μη φρυγανισθεί το αρνί πριν της ώρας του. Όσο ροδίζει και ζεσταίνεται, τόσο πλησιάζει τη φωτιά η σούβλα. Δίπλα ετοιμάζονται τα κοκορέτσια, τα γλυκάδια και οι μεζέδες για να συνοδεύσουν τα ποτήρια το κρασί, που θα πιούν οι παρέες των συγγενών και φίλων, περνώντας απ’ τις ψησταριές να πουν τα «Χρόνια Πολλά» και το «Χριστός Ανέστη». Κι αλίμονο σ’ όποιον βρουν να έχει άπαχο αρνί στη σούβλα του.

Είναι ζήτημα φιλοτιμίας στα χωριά το καλό λαμπριάτικο αρνί. Γι' αυτό πολλοί τρέφουν καλά μια ξεχωριστή προβατίνα, τη «μανάρα», που θα γεννήσει το λαμπρινό. Το αρνί αυτό δεν το «αποκόβουν σαν έλθη η ώρα του. Το αφήνουν να πιεί πολύ γάλα από τη μάνα του» Έτσι γίνεται παχύ και νόστιμο και φθάνει συχνά στους πέντε μήνες να ζυγίζει πάνω από 20 κιλά. Τη Μεγάλη Πέμπτη ο «λαμπρινός» στολίζεται με μια κόκκινη κορδέλα στο λαιμό ή σημαδεύεται, στη ράχη με κόκκινη βαφή.

Την ίδια μέρα φθάνουν στο χωριό και οι τσοπάνηδες με το κοπάδι τα μανάρια, που θα αγοράσουν απ’ αυτούς οι πιο πολλοί χωρικοί. «Δεν στέργει όμως η πλάτη των αρνιών αυτών», λεν οι γέροι βοσκοί κι' οι άλλοι ειδικοί. που μαντεύουν τα μελλούμενα της ωμοπλάτης το κόκαλο στον ήλιο. Για να δείξει την τύχη του νοικοκύρη, η «σπάλα» του αρνιού της Λαμπρής, πρέπει να φάει το ζωντανό απ' το χέρι του πολλές φορές, να μείνει καιρό στο σπίτι και να συνδεθεί μ' αυτόν. Είναι κι’ αυτό κάπως ένας ακόμα λόγος, που ανατρέφουν τους «λαμπρινούς».


Ένα άλλο έθιμο, σχετικό με τη μαντική και τούτο, γίνεται σε μερικά χωριά με τα κόκκινα αυγά, το δεύτερο αυτό χαρακτηριστικό πασχαλινό φαγώσιμο. Παραχώνουν στη γη ένα αυγό τη Μεγάλη Πέμπτη και το βγάζουν την Κυριακή. Απ' τα σχήματα των κηλίδων, που έχουν σχηματισθεί πάνω στο τσόφλι, προλέγουν οι εμπειρικοί τα μέλλοντα.


Τα αυγά, στα χωριά, τα μαζεύουν από τη Μεγάλη Σαρακοστή ,που τότε δεν τα τρων γιατί νηστεύουν. Παλαιότερα, ήταν γενική συνήθεια να τα πηγαίνουν στην εκκλησία να τα ευλογήσει ο παπάς, πριν ακόμη τα θάψουν, τη Μεγάλη Πέμπτη.

Άλλο έθιμο που γίνεται στην πατρίδα μας τη Μάνη, είναι και το ζύμωμα. Από την Μεγάλη Πέμπτη ζυμώνουν οι νοικοκυρές από μια λαμπριάτικη κουλούρα, με «επτάζυμο ζυμάρι» για καθέναν του σπιτιού, τους βαφτισιμιούς, τους συγγενείς και τους φίλους - ακόμη και γι' αυτούς που λείπουν στα ξένα - και ετοιμάζουν τη νόστιμη γαλακόπιτα.

«Ο Φάρος της Λακωνίας», Τετάρτη 22 Απριλίου 1981, έτος 29ο, αρ.φ. 439.

mani.org

Δεν υπάρχουν σχόλια: